همانطور که می‌دانید، انسان‌ها از زمان‌های خیلی دور به موسیقی علاقه داشته و با اشیایی که در اختیار داشتند، موسیقی می‌نواختند؛ بنابراین علاقه به موسیقی در ذات هر انسانی وجود دارد و یکی از لذت‌های بزرگ زندگی است. باید بدانید هیچ زمانی برای یادگیری موسیقی دیر نیست و شما می‌توانید برای تفریح یا به صورت حرفه‌ای آن را یاد بگیرید و از آن لذت ببرید. حال اینکه چه سازی انتخاب کنم؟ و بهترین ساز موسیقی برای من چه خواهد بود را در این مقاله به شما درمورد انتخاب ساز موسیقی توضیح میدهیم.
پس با همراه شوید تا به بررسی انواع ساز و نکاتی در مورد انتخاب گزینه مناسب بپردازیم.
آشنایی با انواع ساز؛ گامی مهم در انتخاب ساز موسیقی
در ابتدای مقاله و برای شروع، شما را با انواع موسیقی آشنا می‌کنیم.
کیبورد یا پیانو
برای شروع کیبورد بخرم یا پیانو بخرم ؟ این یک سوالی است که احتمالا خیلی ها در ذهن خود می پرسند و جوابی برایش پیدا نمی کنند. پیانو سازی است که اصطلاحا می توان گفت یک ساز رویایی است. هم از نظر صدا خیلی دل نشین است و هم ظاهر زیبایی دارد. از طرفی برای شروع موسیقی هزینه بسیار بالایی است.
در بیشتر کشورها، برای یادگیری موسیقی، پیانو را انتخاب می‌کنند؛ زیرا پیانو سازی است که در همه فرهنگ‌ها مورد پسند واقع شده و می‌توان با آن، بیشتر سبک‌های موسیقی را نواخت. شما در هر سنی که هستید، می‌توانید پیانو را برای شروع یادگیری انتخاب کنید و از نواختن آن لذت ببرید.
(اگر قصد انتخاب ساز بر اساس شخصیت خود را دارید، مطالعه این مقاله می‌تواند به شما بسیار کمک کند!)
بعد از اینکه شما نواختن پیانو را یاد گرفتید، می‌توانید به راحتی و با یک آموزش کم، تعدادی از سازها را بنوازید. این سازها شامل ارگ، سینتی سایزر، آکاردئون، هارپسی‌کورد که سازی ما بین چنگ و پیانو است و هارمونیوم که یک ساز بادی است و با انگشتان دست نواخته می‌شود.
(اگر قصد یادگیری اصطلاحات موسیقی کلاسیک را دارید، این مقاله را حتما بخوانید!)
انواع گیتار
اگر به پیانو علاقه ندارید و فکر میکنید که هزینه بالایی دارد یا به هر نوعی دسترسی به آن ندارید، می‌توانید از گیتار برای شروع استفاده کنید. گیتار سازی است که بیشتر سبک‌های کلاسیک تا دِث متال (death metal) را می‌توان با آن نواخت. معمولاً در فرهنگ ما برای شروع یادگیری از این ساز استفاده می‌شود و اکثر مردم به نواختن آن علاقه دارند. برای شروع، بهتر است از گیتار الکتریک یا آکوستیک استفاده کنید.
(برای آشنایی با بهترین گیتار ، مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)
زمانی که شما نواختن گیتار و اصول آن را به خوبی یاد گرفتید، می‌توانید سازهای شش سیمه دیگری را نیز بنوازید، این سازها شامل گیتار باس، بانجو، ماندولین، چنگ (یا هارپ) و دولسیمر که سازی مانند سنتور است، می‌شود. برخی سازهای ایرانی مانند تار، سه تار، عود، تنبور و… را با کمی آموزش و به راحتی می‌توانید بنوازید.
سازهای کلاسیک
اگر شما به سازهای کلاسیک بیشتر از دو ساز قبلی علاقه دارید، می‌توانید از سازهای زیر، برای انتخاب ساز مناسب برای یادگیری استفاده کنید. سازهای زهی کلاسیک در این دسته قرار می‌گیرند. این نوع سازها شاید کمی تجملاتی باشند ولی در بیشتر کنسرت‌ها و حتی موسیقی‌های محلی از آنها استفاده می‌شود.
(برای آشنایی با بهترین مارک سنتور ایرانی مطالعه این مقاله می‌تواند شما را راهنمایی کند!)
این سازها که از معروف‌ترین و پرکاربردترین سازها هستند، شامل سازهای زیر می‌شوند:
- سنتور
اگر شما به انتخاب ساز ایرانی بیشتر علاقه دارید، می‌توانید سنتور را امتحان کنید. این ساز که شبیه به ذوزنقه متساوی‌الاضلاع است، یکی از کهن‌ترین سازهای ایرانی بوده که با اندکی تغییر در آن و با مدل‌های مختلف، در دنیا گسترش یافته است. برای نواختن این ساز بهتر است آن را روی میز قرار دهید. سنتور قبلاً از ۱۲ وتر سیم زیر و ۱۲ وتر سیم بم تشکیل شده بود که به آن ۱۲ خرکی می‌گفتند، ولی امروزه سنتور ۱۰ خرک و ۱۱ خرک هم وجود دارد.
(برای یافتن اینکه ساز مناسب کودکان ، مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)
- قانون
برای نواختن این ساز ذوزنقه‌ای شکل باید آن را روی میز با ارتفاع مناسب یا پاهای خود قرار دهید و با ارتعاش سیم‌ها، توسط انگشتانه‌‌هایی که به دو انگشت سبابه خود متصل است، آن را بنوازید. این ساز از ۷۲ سیم تشکیل شده که در گروه‌های ۳ تایی کوک می‌شوند.
نوازنده این ساز دست خود را به فاصله یک اوکتاو از هم قرار می دهد و زمانی که قطعه مورد نظر خود را میخواهد بنوازد دست چپ می بایست کمی دیر تر با سیم ها در تماس باشد یا به اصطلاح زخمه بزند.
- ویولن
ویولن یکی از بهترین سازهای این دسته است و دامنه صوتی و رسایی بالایی دارد. همچنین آن را می‌توان به راحتی در دست گرفت. شاید برای شروع یادگیری، این ساز کمی دشوار باشد ولی با این وجود بسیار جذاب است.
(اگر قصد یادگیری ویولن را دارید، مطالعه راهنمای خرید ویولن را از دست ندهید!)
- ویولا یا ویولن آلتو
ساز ویولا تا حدودی از ویولن بزرگ‌تر است و نسبت به آن صدای بم‌تری دارد. اگر شما دارای دست‌های کشیده و بلندی هستید، بهتری است نواختن این ساز را یاد بگیرید.
- ویولن سل
بعد از ویولا به ساز خیلی بزرگ‌تری به نام ویولن سل می‌رسیم. برای نواختن این ساز، باید در حالت نشسته باشید و آن را بین زانوهای خود قرار بدهید. صدای این ساز نسبت به ویولا بم‌تر و غنی است و تقریباً شبیه صدای مردان است. این ساز به نحوی زیاد آهنگین است و همچنین می‌تواند مانند ارتفاع صوتی ویولن نواخته شود.
(چنانچه قصد نواختن انواع ساز کوبه ای را دارید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)
- کُنتر باس
در ادامه، به بزرگ‌ترین ساز خانواده ویولن یعنی کنترباس می‌رسیم. این ساز دارای بم‌ترین صدا است و در حالی که همانند دیگر سازهای این گروه با آرشه نواخته می‌شود، گاهی نیز برای تأثیرگذاری بالا، آن را با زخمه می‌نوازند. برای مثال بیشتر مواقع در موسیقی بلوگرس یا جاز، برای نواختن این ساز، از زخمه و گاهی نیز از آرشه استفاده می‌شود.
- کمانچه
این ساز که یک ساز اصیل ایرانی است، در این دسته قرار می‌گیرد. شما می‌توانید زمانی که قصد انتخاب ساز ایرانی را دارید، از این ساز استفاده کنید.
(برای آشنایی با بهترین پیانو پیشنهاد می‌کنیم مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)
ساز های بادی برنجی
این سازها از لوله‌های فلزی با دریچه‌ها و دکمه‌هایی ساخته شده‌اند که این دریچه‌ها و دکمه‌ها باعث تغییر در گام موسیقی می‌شوند. برخی از این سازها ساده‌تر و برخی پیچیده‌ترند. این سازها زمانی نواخته می‌شوند که در آنها دمیده شود؛ بنابراین در انتخاب ساز موسیقی، این سازها برای کسانی مناسب‌تر است که قدرت تنفس بالایی داشته باشند.
این سازها در انواع ارکسترها، کنسرت‌ها، موسیقی (R&B) کلاسیک، گروه‌های موسیقی جاز و نظامی به کار برده می‌شود. ترومبون، ترومپت، توبا، باریتون، سوسافون و کُر یا هورن، جزو سازهای بادی برنجی هستند.
(برای آشنایی با بهترین برند ویولن مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)
سازهای بادی چوبی
این سازها را هم مانند سازهای بادی برنجی، باید با دمیدن باد درونشان، بنوازید. برخی از این سازها دارای زبانه هستند که با دمیدن و سپس لرزش این زبانه‌ها صدا تولید می‌شود. ولی برخی از آنها مانند فلوت، بدون زبانه صدا را تولید می‌کنند. برای نواختن این گونه سازها به قدرت تنفس بالایی نیاز است، زیرا به طور مداوم باید در آنها دمیده شود. از سازهای بادی چوبی بیشتر در موسیقی جاز، محلی و کلاسیک استفاده می‌شود.
این سازها شامل: فلوت، ساکسیفون، پیکولو، کلارینت، اُبوا، هارمونیکا یا همان سازدهنی، فایف، باسون یا فاگوت و نی که یکی از سازهای سنتی ایرانی است، می‌شود.
ساز های کوبه ای
با این سازها می‌توانید ضرب آهنگ یا ریتم را یاد بگیرید. سازهای کوبه‌ای را بسته به نوع موسیقی، می‌توان با درام یا ابزارهای دیگری نواخت. سازهای درام، ماریمبا، ویبرافون، زنگوله، زیلوفون، بانگو و سنج در این دسته از سازها قرار می‌گیرند. همچنین سازهای سنتی ایرانی مانند تنبک، دایره، دایره زنگی، دف و… در این دسته هستند.
ابزارهای جدید موسیقی
شاید شما در برنامه‌های تلویزیونی یا گاهی در گوشه خیابان‌ها دیده باشید که برخی افراد با استفاده از چند قوطی رنگ، لیوان آب یا ابزارهای مختلف دیگر یک موسیقی دلنشین می‌نوازند. به این گونه موسیقی‌ها، موسیقی با ابزارهای نو گفته می‌شود. برخی اپلیکیشن‌ها، تبلت‌ها و ترن‌تیبل‌ها که نوعی ابزار دایره‌ای و چرخنده هستند در این دسته قرار می‌گیرند. شما می‌توانید یادگیری موسیقی با این ابزارها شروع کنید.
(اگر به دنبال یافتن این هستید که هنگ درام چیست؟، مطالعه این مقاله می‌تواند شما را راهنمایی کند!)
سازهای خاص
در سرتاسر جهان، بیشتر از آنچه که تصور کنید ساز وجود دارد. در کشورهای مختلف با فرهنگ‌های گوناگون، سازهای مختص به خودشان وجود دارد.
در اینجا بهتر است یک نگاهی هم به این ساز ها بیندازیم:
- آرخو و گوچین که از سازهای چینی هستند.
- سی‌تار که یک نوع ساز هندی است.
- ساز کوتو که یک نوع هارپ ژاپنی است.
- کینا که یک نوع فلوت سنتی آمریکای لاتین است.
- یوکلِلی یا اوکوله له که سازی شبیه به گیتار کوچک است.
- پَن فلوت که یک نوع سازی است که از چندین لولۀ چوبی کنار هم ساخته شده است.
- اُکارینا یک نوع ساز بادی باستانی و شبیه به فلوت است.
- فلوتِ ریکوردر که یک نوع فلوت است.
- تین ویستل که نوعی فلوت ایرلندی است.
- ملوفون که یک نوع ساز بادی برنجی است.
- هورن آلتو نیز یک ساز سنتی خارجی است.
- بوگل که یک نوع ساز بادی برنجی است.
- پیکولو ترومپت که یک نوع ساز بادی برنجی است.
- فلوگل هورن که یک نوع از سازهای بادی برنجی است.
- نی‌انبان که یک مدل آن ساز سنتی اسکاتلندی است و مدل دیگر آن، ساز سنتی جنوب ایران است.
راهنمای انتخاب ساز موسیقی مناسب
- همیشه قبل از انتخاب هر سازی، بهتر است ساز های دیگر هم کمی امتحان کنید
اگر شما قصد دارید موسیقی یاد بگیرید و نمی‌دانید که بیشتر به چه سازی علاقه دارید، بهتر است در ابتدا سازهایی مانند گیتار، ویولن، ترومپت و… را کمی امتحان کنید. شما می‌توانید برای این کار به فروشگاه ادوات موسیقی یا آموزشگاه‌ها بروید و از آنها بخواهید تا این سازها را در اختیار شما قرار بدهند و شما با نواختن آنها بفهمید که کدام نوع ساز را بیشتر می‌پسندید. حال اگر امکان انجام این کار را ندارید، می‌توانید در گوگل سرچ کنید و با بررسی سازهای مختلف و شنیدن صدای آنها، پی ببرید که چه نوع سازی را دوست دارید.
- فرصت هایی را که وجود دارند، در نظر بگیرید
گاهی اوقات ممکن است که گروه‌های موسیقی نیاز به یک نوازنده، برای یک نوع ساز داشته باشند؛ بنابراین شما می‌توانید با رفتن به فرهنسراها، مؤسسات آموزش و… بررسی کنید که برای چه نوع سازی جای خالی دارند. سپس با آموزش آن ساز کار خود را شروع کنید و بعد از آن به سراغ ساز بعدی بروید و دامنه تجربیات خود را گسترش دهید.
- می توانید دامنه انتخاب تان را بالا ببرید
در انتخاب ساز موسیقی، ممکن است شما به دف زدن علاقه داشته باشید ولی گروهی که با آن کار میکنید به تنبک نیاز داشته باشد؛ بنابراین بهتر است خودتان را محدود به دف نکنید و در ابتدا تنبک را یاد بگیرید و بعد سراغ دف بروید.
- قد و هیکل و خلق و خوی خود را در نظر بگیرید
بهتر است به منظور انتخاب ساز برای فرزندان خود، قد و وزن آنها را نیز در نظر بگیرید. زیرا بیشتر سازها بسته به خصوصیات بدنی کودکان باید برای آنها انتخاب شوند. مثلاً برای سازهای بادی نباید دندان‌های شیری افتاده‌ای داشته باشند. یا برای برخی سازها، سایز دست و انگشتان نیز مهم است.
توصیه شده است که افراد با توجه به شرایط خلق و خوی خود سازشان را انتخاب کنند. این مورد که شما آدم صبوری هستید یا نه و یا اینکه آدم اجتماعی و یا گوشه گیری هستید می تواند در انتخاب ساز با اهمیت باشد.
برای مثال اگر که شما فردی فوق العاده اجتماعی هستید پیانو مورد مناسبی برای شماست. یا اگر صبور نیستید و می خواهید زود ساز مورد نظرتان را یاد بگیرید ، ویولن اصلا مناسب شما نیست.
- ساز مورد علاقه تان را پیدا کنید
این موضوع بسیار مورد اهمیت است که شما زمانی که می خواهید به موزیکی گوش فرا دهید معمولا از چه نوع سبکی برخوردار است؟ یعنی شما چه نوع موسیقی را گوش می دهید. همچنین هنگام گوش دادن به موسیقی، می‌توانید ریتم آن را با انگشتان خود و ضربه زدن دنبال کنید؟ برای مثال اگر شما موسیقی محلی یا به اصطلاح فولکوریک بیشتر گوش می دهید و این سبک را دوست دارید نباید سراغ سازی مثل درامز بروید. به همین دلیل است که می گوییم هر سازی مناسب سبک موسیقی مخصوص خودش است. البته این نکته را هم باید اشاره کنیم که با بعضی از سازها می توان چندین سبک را نواخت. سازهایی مانند ویولن و گیتاراز این دسته هستند. حتی فرهنگی که در آن زندگی می کنید هم می تواند روی سلیقه موسیقایی شما تاثیر بگذارد.جواب به این سؤالات به شما در انتخاب ساز مورد علاقه تان کمک می‌کند.
- محدودیت های مالی خود را در نظر بگیرید
یکی از مهمترین مسائل در انتخاب ساز ، مسئله مالی است. در واقع این مورد خیلی تعیین کننده است. زیرا بعضی از ساز ها از ساز های دیگر گران تر هستند. مانند ساز گیتار یا سه تار که به نسبت پیانو قیمت ارزان تری دارند. هنرجویان علاوه بر اینکه به ساز باید توجه کنند که معلمی هم که قرار است به آنها آموزش دهد هم باید فکر کنند. زیرا آموزش هم هزینه دارد و معلم بعضی از ساز ها بسیار کمیاب است. و همین دلیل کمیاب بودن باعث می شود که هزینه کلاس ها بسیار بالا برود.
- باید به موقعیت و محدودیت های خود توجه داشته باشید
شرایط زندگی با یکدیگر تفاوت دارد. برای مثال کسی که در یک آپارتمان در مرکز شهر زندگی می کند با کسی که در یک ویلای بزرگ در بیرون از شهر زندگی می کند شرایطش متفاوت است. برای مثال شما ممکن است به درامز علاقه داشته باشید ولی در محل زندگی شما، امکان نیست که از سازهای پر سر و صدا استفاده کنید. شما می‌توانید به جای آن از درامز دیجیتال استفاده کرده و با هدفون یا گوشی صدای آن را گوش کنید. همچنین می‌توانید از درامز کونگا که صدای کم تری دارد، استفاده کنید یا می‌توانید فقط در آموزشگاه آن را بنوازید. اگر به ساز مورد نظر توجه نکنید به مرور برایتان تمرین کردن سخت می شود و این باعث می شود از ساز دلزده شوید.
نکات دیگری که در انتخاب ساز مهم و ضروری هستند
- این نکته را نیز فراموش نکنید که برای یادگیری یک ساز، زمان و هزینه زیادی صرف می‌شود. به همین دلیل قبل از انتخاب یک ساز و یادگیری آن، به خوبی فکر کنید و از انتخاب آن مطمئن شوید. زیرا برخی سازها فقط در سبکی خاص به کار برده می‌شوند ولی برخی سازها در بیشتر سبک‌ها کاربرد دارند.
- باید دقت کنید که دوست دارید در یک گروه قرار بگیرید یا علاقه دارید به صورت تک‌نوازی کار کنید، زیرا برخی سازها مانند پیانو بیشتر به صورت تک نوازی اجرا می‌شود ولی برخی دیگر مثل ویولن به صورت گروهی هستند.
- به این نکته نیز توجه کنید که بودجه شما چقدر است و آیا برای خرید ساز مورد علاقه‌تان کافی است یا خیر.
- چه مقدار زمان را قصد دارید برای این کار در نظر بگیرید. زیرا برخی از سازها، زمان زیادی را برای یادگیری می‌طلبند.
- باید ساز خود را به درستی انتخاب کنید که بعد از کلی هزینه و صرف مدت زمانی، آن را کنار نگذارید.
- انتظارات خود را پایین بیاورید؛ زیرا مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا به حد قابل قبول برسید.
سخن پایانی
در پایان باید بگوییم که هیچ‌گاه برای آموزش موسیقی و انتخاب ساز موسیقی دیر نیست و حتی زمانی که شما بزرگسال هستید، بهتر می‌دانید که چه سازی را انتخاب کنید؛ بنابراین هر زمان که به یادگیری موسیقی علاقه پیدا کردید، به دنبال آن بروید.
سوالات متداول
۱- چه سازی انتخاب کنم؟
برای انتخاب درست ساز باید به علاقه خود، مدت زمانی که برای یادگیری و تمرین می‌توانید اختصاص دهید، محدودیت‌های مالی و… توجه کنید و در نهایت سازی را انتخاب کنید که بتوانید یادگیری آن را ادامه دهید و از نواختنش لذت ببرید!
۲- چگونه ساز انتخاب کنیم؟
- همیشه قبل از انتخاب هر سازی، بهتر است سازهای دیگر هم کمی امتحان کنید
- باید به موقعیت و محدودیت‌های خود توجه داشته باشید
- فرصت‌هایی را که وجود دارند، در نظر بگیرید
- قد و هیکل خود را در نظر بگیرید
- ساز مورد علاقه‌تان را پیدا کنید
سلام عزیزان ما ساز را یاد میگیریم اما آخه سران حکومتی میگن اگه به دنبال موسبقی هستین باید از ایران برین اونو چیکار کنیم ما ایران را دوست داریم آخه
برای انتخاب ساز مورد علاقم خیلی دقت کردم ولی الان پشیمونم
کاش زودتر مقاله شما رو میخوندم وگرنه اشتباه نمیکردم.
انتخاب ساز کار بسیار حساسی هست .
ممنون که ما را همراهی میکنید.