آشنایی با بهترین مارک سنتور ایرانی و قیمت سنتور خوب در بازار

سنتور، سه تار، تار، دف و دیگر سازهای سنتی از جمله سازهایی هستند که نوجوانان و جوانان به یادگیری آن علاقه مند هستند. در این میان، سنتور یکی از سازهای سنتی و بسیار خوش‌نوای ایرانی است که ساخت آن را به ابونصر فارابی، فیلسوف و موسیقیدان قرن چهارم هجری نسبت داده‌اند که همواره با صدای دل‌نشینش، علاقه‌مندان به موسیقی را به خود جذب کرده است.علاوه بر گوش جان سپردن به این طنین دل‌انگیز بسیاری به دنبال یادگیری نواختن این ساز سنتی هستند.

با توجه به اینکه امروزه سازهای بسیاری از اقصی نقاط جهان در دسترس همگان است، اما همچنان تعداد بی‌شماری از افراد به موسیقی و ساز سنتی بها می‌دهند و برای ورود به دنیای هنر و ادامه کار در این وادی، سازهای سنتی را انتخاب می‌کنند. از آنجایی که بازار متقاضیان ساز سنتور بسیار داغ است، در این مقاله شما را با تاریخچه، ساختار و انواع این ساز آشنا می‌کنیم تا بتوانید بهترین مارک سنتور را انتخاب کرده و از نواختن آن هم لذت برده و هم لذت برسانید.

 

تاریخچه‌ ای از ساز سنتی سنتور

همانطور که با تاریخچه ساز سنتور آشنایی دارید، سنتور یک ساز چوبی ذوزنقه شکل است که روی آن پل و سیم‌های زیادی قرار دارد و با استفاده از دو مضراب نواخته می‌شود. از آنجایی که نوازنده باید از این مضراب‌ها برای نواختن استفاده کند، معمولاً این ساز روی میز یا زمین قرار گرفته و برخلاف سازهایی مثل تار و سه تار، تماسی با بدن نوازنده ندارد. از سنتور می‌توان برای تک نوازی و همچنین گروه نوازی در ارکستر و در کنار سایر سازها استفاده کرد.

برای آشنایی با بهترین سه تار ، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

 

 

یکی از سوالاتی که همواره مورد توجه علاقمندان به موسیقی بوده، این است که “ساز سنتور ساخته کیست؟”. برخی منابع از حضور این ساز در تمدن‌های بسیار کهن همچون بابلیان و آشوریان نام‌برده‌اند اما می‌توان اطمینان حاصل کرد که این ساز با همین نام در دوره ساسانیان و در دربار پادشاهان ساسانی نواخته می‌شده است. گفته می‌شود این ساز همانند سازهای دیگر، از ایران به دیگر کشورها از جمله، هند، عراق، ترکیه، چین، مصر و حتی اروپا و… رفته و به اسامی متفاوتی نامیده می‌شود.

(برای مثال در چین به نام یان کین، در انگلستان با اسم باترفلای، در آمریکا به زیتز، در کامبوج به فی، در هند به نام سنتور و… نامیده می‌شود). برخی معتقدند ساز سنتور (یا شاهان تور) از شکل کشتی الهام گرفته شده و سیم‌های آن را به تور ماهیگیری تشبیه کرده‌اند و صدایی که از آن برمی‌خیزد را به سان صدای دریا و موج، دلنشین می‌دانند.

قابل توجه است که ساز سنتور در طول سالیانی که از عمرش گذشته دستخوش تغییراتی شده تا در نهایت در حدود صد و پنجاه سال پیش در دوره قاجار به سبک و سیاق سنتوری که امروزه می‌بینیم، درآمده است و در دنیای مدرن، با تلاش‌های سازندگان و هنرمندان زبردست سنتور، تغییراتی برای افزایش کیفیت و صدای این ساز اعمال شده است.

 

در دوره قاجاریه، سازی که بیشتر نواخته می‌شد تار و کمانچه بود و تقریباً سنتور به فراموشی سپرده شد اما در دهه‌های بعد تا به امروز  نواختن این ساز رونق گرفت.

(چنانچه قصد انتخاب ساز مورد علاقه خود را دارید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)

بهترین سازندگان سنتور ایرانی

از بین سازندگان سنتور هم اسامی هستند که همواره در صنعت ساخت ساز سنتور درخشیده‌اند. استاد فرامرز پایور از اولین آهنگ‌سازان و بهترین سنتور نوازان ایرانی بوده است که سنتور ساز تخصصی وی بود و نه‌تنها سنتور می‌نواخت بلکه بر روی نوا سازی این ساز نیز کار کرد. استاد پایور از کسانی بود که ساز سنتور را در زمان و روزگاری که فراموش شده بود، دوباره زنده کرد و صدای آن را در بین دیگر سازها یادآور شد.

همچنین یکی از بهترین سازندگان سنتور ایران حبیب سماعی بود که گفته می‌شود بهترین مارک سنتور ایرانی و بی‌نقص‌ترین سنتورها را می‌ساخته است. از بهترین سنتور سازان ایران می‌توان به  بهترین سازنده سنتور در اصفهان استاد مارکار ، استاد مهدی ناظمی، استاد ابراهیم قنبری و… اشاره کرد.

(چنانچه قصد یادگیری ویولن را دارید، مطالعه مقاله راهنمای خرید ویولن را از دست ندهید!)

 

به طور کلی پیشنهاد ما این است که برای انتخاب سنتور مناسب برای یادگیری، ذهن خود را معطوف به مارک ساز نکنید. مارک‌های معروف سنتور عموما از چوب گردو و یا آزاد ساخته شده‌اند، قیمت بسیار بالایی دارند و بیشتر برای نوازندگان حرفه‌ای مناسب هستند. اگر نوازنده‌ای مبتدی هستید، بهتر است به سراغ سازهایی بروید که از کیفیت بدنه و صدای معقولی برخوردار هستند و می‌توانند برای چندین سال پاسخگوی نیاز شما باشند.

(چنانچه قصد تهیه این ساز را دارید، مطالعه مقاله راهنمای خرید سنتور را به شما پیشنهاد می‌دهیم)

 

بهترین سنتور زن ایران

در طول سال‌هایی که از عمر ساز سنتور می‌گذرد، همواره هنرمندان بسیاری بوده‌اند که این ساز را به زیبایی هرچه‌تمام‌تر نواخته‌اند و همچنین هنر بی بدیلشان را به شاگردان خود منتقل کرده‌اند تا این هنر و نوا به فراموشی سپرده نشود. سنتور از جمله سازهایی است که هم قابلیت اجرا به صورت تکنوازی و هم گروه نوازی را دارد، به همین دلیل در طول تاریخ، از اساتید موسیقی ایرانی در زمینه سنتور، افراد بسیار زیادی بوده‌اند که توانسته‌اند با اجراهای بی‌نظیر و دلنشین خود، لقب بهترین نوازنده سنتور ایران را کسب نمایند.

(برای یافتن بهترین آموزشگاه موسیقی پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را حتما بخوانید!)

 

 

از بهترین سنتور زن جهان و بهترین سنتور زن ایرانی می‌توان به هنرمندان و اساتید زیر اشاره کرد:

• محمئ حسن خان (سنتور خان)
• ابولحسن صبا
• حبیب سماعی
• محمد صادق خان سرور الملک
• حسین صبا
• پرویز مشکاتیان
• اردوان کامکار
• سیامک آقایی
• فرامرز پایور
• منصور صارمی
• سوسن دهلوی
• پشنگ کامکار و…

(چنانچه قصد تهیه بهترین مدل ویولن را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

 

ساختار ساز سنتور

ترکیب ساز سنتور به‌گونه‌ای است که به شکل یک ذوزنقه متساوی الساقین ساخته می‌شود. این ساز دارای ۷۲ سیم است که هر چهار سیم از روی یک خرک می‌گذرد و دارای کوک یکسانی است. شما می‌توانید در دو سمت چپ و راست سنتور ۹ خرک را مشاهده کنید که مجموعاً ۱۸ خرک می‌شود. البته این تعداد خرک در سنتورهای جدیدتر به منظور افزایش کیفیت صدا تعبیه شده‌اند. سنتورهای دارای ۱۲و ۱۰ خرک نیز موجود می‌باشند.

 

خرک‌ها بر روی سطح بالایی سنتور که اصطلاحا به آن نقاب گفته می‌شود، قرار گرفته‌اند. خرک‌هایی که در سمت راست قرار دارند به ضلع سمت راست نزدیک است اما در مورد خرک‌های سمت چپ این‌گونه نیست آن‌ها کمی از ضلع چپ سنتور فاصله دارند. فاصله بین هر خرک ردیف چپ تا کناره چپ سنتور را پشت خرک می‌نامند.

(برای دریافت پاسخِ سوال ساز ویولا چیست ، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

سنتور از اجزای مختلفی از جمله جعبه رزونانس، شیطانک، گوشی و سیم گیر، کلید( آچار کوک)، سیم و خرک تشکیل شده است. روی صفحه چوبی سنتور دو حفره گُل شکل وجود دارد که علاوه بر جنبه زیبایی ساز، در تلطیف صدای خارج شده از سیم‌ها بسیار مؤثر است.

 

بهترین نوع سنتور

در بین سنتورهایی که در بازار موجود است، انواع و مدل‌های مختلف و متفاوتی وجود دارد؛ برای مثال رایج‌ترین سنتوری که نوازندگان از آن استفاده می‌کنند، سنتور “سل کوک” و “لا کوک” است. (سنتور ۱۰، ۱۱، ۱۲ خرک). یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از این سنتورها امکان اجرای چند دستگاه در یک مرحله کوک ساز است. سوالی که اینجا مطرح می‌شود، این است که “سنتور لا کوک چیست؟”. سنتور لاکوک یک پرده از سل کوک بالاتر است و نسبت به آن صدای زیرتری دارد و برای تک‌نوازی بسیار مناسب می‌باشد.

این سنتور معمولاً دارای ۹ خرک است. سنتور کروماتیک دارای سه اکتاو و نیم است و برای نواختن در ارکسترها و به صورت گروه نوزی از آن استفاده می‌شود.

(چنانچه قصد تهیه بهترین مارک پن فلوت را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

 

 

نکات مهم برای خرید بهترین مارک سنتور ایرانی

جنس بدنه

برای ساخت بدنه بهترین مدل سنتور عموما از چوب‌های فوفل، آزاد و گردو استفاده می‌شود. از آنجایی که چوب‌های فوفل و آزاد چندان در دسترس نیستند، بنابراین از چوب درختان گردو در مناطق سردسیری همچون تویسرکان، زنجان، کردستان و طالقان بیشتر استفاده می‌شود. خوب است بدانید که هر چه چوب کهنه‌تر و تیره‌تر باشد، یعنی از کیفیت بالاتری برخوردار است و در نتیجه برای ساخت سنتور، انتخاب بسیار مناسبی خواهد بود.

برای ساخت و آماده‌سازی چوب سنتور باید پس از برش، آن را به شکل الوار درآورند. سپس آن را صمغ زدایی می‌کنند، بدین صورت که ابتدا آن را می‌جوشانند تا صمغش کاملاً خارج شود و سپس آن را خشک می‌کنند. در نظر داشته باشید که چوب بهترین سنتور، چوبی است که مدت زیادی از خشک شدنش گذشته باشد (در برخی موارد بیش از پنج سال).

(برای آشنایی با بهترین گیتار الکتریک برای شروع پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را حتما بخوانید!)

 

سایر نکاتی که باید هنگام انتخاب بهترین مارک سنتور برای خرید به آن توجه کنید، عبارت‌اند از:

• بهتر است چوب سنتور به وسیله شاپان، سیلر و یا لاک رنگ شده باشد. به طور کلی چوب رنگ شده به کمک لاک در مقایسه با چوب رنگ شده با سیلر کیفیت بالاتری دارد؛ زیرا سیلر منافذ چوب را می‌پوشاند و این امر می‌تواند تا حدودی کیفیت صدای سنتور را به هنگام نواختن، کاهش دهد.
• به سراغ سنتورهایی بروید که روی بدنه آن‌ها، خاتم کاری و منبت کاری انجام نشده باشد؛ زیرا این نقش‌های گرانبها با وجود زیبایی که به ساز می‌بخشند، می‌توانند کیفیت صدای آن را نیز تا حد زیادی کاهش دهند.
• سنتور با بدنه چوب گردوی تیره در مقایسه با چوب آزاد دارای کیفیت صدای بالاتری است. یکی از نکاتی که در تشخیص چوب آزاد می‌تواند به شما کمک کند، رنگ آن است؛ چوب آزاد به رنگ قهوه‌ای متمایل به نارنجی بوده و از نظر وزنی نیز تقریبا ۵۰ گرم از چوب گردو سبک‌تر است.

جنس سیم‌ ها

سیم‌های سنتور شامل دو نوع متفاوت می‌باشد؛ دسته اول سیم‌های سفیدی هستند که از آلیاژ نیکل ساخته شده و برای تولید صداهای زیر کاربرد دارند. دسته دوم سیم‌های زرد از آلیاژ برنج می‌باشند که برای تولید صداهای بم استفاده می‌شوند.

صدای سنتور

یکی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام خرید بهترین مارک سنتور باید به آن توجه کنید، کیفیت صدای آن است. پیشنهاد می‌کنیم پیش از خرید ساز، حتما آن را بنوازید و از یکدستی صدای آن و نبود هر گونه صدای اضافی اطمینان حاصل کنید. اگر نوازنده‌ای مبتدی هستید و در نواختن ساز مهارت لازم را ندارید، بهتر است با استاد یا یکی از دوستان نوازنده خود برای خرید مراجعه کنید تا او ساز را برای شما بنوازد و از کیفیت آن مطمئن شوید. به طور کلی سنتورهایی که از چوب گردو ساخته می‌شوند، در مقایسه با سایر مدل‌ها، از کیفیت صدای بالاتری برخوردار هستند.

 

مضراب

سنتور با دو چوب به نام مضراب نواخته می‌شود و معمولاً سر آن را با نمد پوشش می‌دهند تا زنگ و تیزی صدا را بگیرد. طول مضراب معمولاً حدود ۲۲ سانتی‌متر است. مضراب از چهار بخش یعنی سر مضراب، ساقه، حلقه و دم تشکیل شده است. هنگام نواختن سنتور، انگشتان دست نوازنده با ترتیب و شکل خاصی در داخل حلقه مضراب قرار می‌گیرد و به همین خاطر به راحتی می‌تواند تنها با تکان دادن مچ دست خود، بر سیم‌ها ضربه وارد کند.

همچنین می‌ توانید با در نظر گرفتن نکات زیر، انتخاب مناسب‌ تری داشته باشید:

• جدا از در نظر گرفتن مشخصات سنتور خوب باید در نظر داشته باشید که به دلیل تکنیک نوازندگی در سنتور، نوازنده علاوه بر اینکه باید دستانی چابک داشته باشد حتماً باید از تمرکز ذهنی بالایی نیز برخوردار باشد. این امر موجب می‌شود تا فرد بتواند به درستی بین هر دو دست خود هماهنگی ایجاد کند.

• از آنجایی که جنس بدنه ساز سنتور از چوب است و همچنین دارای تعداد زیادی سیم می‌باشد، بنابراین کوچک‌ترین تغییرات دما و آب و هوا بر آن تأثیر می‌گذارد و درنتیجه باید به طور مداوم کوک شود.
• بهترین نوع سنتور ایران از چوب بسیار با کیفیت و سیم‌هایی از جنس مناسب و طراحی و زیبایی فوق العاده بهره‌مند ‌است. طبیعی است هزینه‌ای که برای خرید سنتور ایرانی پرداخت می‌کنید، در مقایسه با سایر برندها کمی بیشتر خواهد بود.

اگر قصد خرید پیانو دارید بهترین مارک پیانو را مطالعه نمایید.

 

قیمت ساز سنتور نو بیشتر از سنتور دست دوم است، به همین دلیل در صورت نبود بودجه کافی و نیاز به خرید سنتور ارزان می‌توانید سنتورهای دست دوم را انتخاب کنید. البته پیش از خرید از سلامت و کیفیت آن اطمینان حاصل کنید و مطمئن شوید که سنتور موردنظرتان پیش از آن در شرایط مناسبی نگهداری می‌شده است.

• بلندترین ضلع در سنتورهای معمولی ۹۰ سانتی‌متر و کوچک‌ترین ضلع (دور از نوازنده) ۳۵ سانتی‌متر و اضلاع مورب کناری ۳۸ سانتی‌متر می‌باشند. ارتفاع این جعبه در حدود ۸ تا ۱۰ سانتی‌متر است.

• در بهترین سنتورهای امروزی از هر خرک چهار سیم عبور می‌کند که همه آن سیم‌ها باید دقیقاً روی یک صدا کوک شوند و اگر یکی از آن‌ها درست تنظیم نشده باشد، نت مورد نظر اجرا نخواهد شد. به همین دلیل کوک ساز سنتور بسیار زمان‌بر است و ممکن است برای هنرجویان، به خصوص افراد مبتدی کمی خسته‌کننده باشد.
• حتی اگر مبتدی هستید، نیاز دارید که یک ساز خوب داشته باشید تا از همان ابتدا با اصوات و صداهای دقیق و صحیح آشنا شوید. قطعاً یک هنرجوی مبتدی نیاز به یک ساز گران قیمت ندارد اما خرید یک ساز با کیفیت از مهم‌ترین قدم‌ها برای یادگیری نوازندگی سنتور است.

 

معرفی بهترین نوع سنتور و قیمت سنتور خوب

هنگام خرید ساز، قیمت یکی از معیارهای مهم تصمیم‌گیری است. بسیاری از هنرجویان نیز این سوال را مطرح می‌کنند که قیمت یک سنتور خوب چقدر است. در ادامه شما را با برخی از بهترین مدل‌های سنتور آشنا می‌کنیم که می‌توانند برای شروع فرآیند یادگیری بسیار مناسب باشند:

۱- سنتور مدل مارال

سنتور مارال ساخته دست یکی از اساتید بنام موسیقی، استاد عنایتی است. این ساز دارای ۸ خرک می‌باشد که زیر هر خرک به جای نت، یک شماره نوشته شده است. در دفترچه راهنمای این ساز، حدود سی آهنگ به صورت نت عددی نوشته شده است که این امر موجب می‌شود تا نوازنده بتواند به آسانی برخی قطعات موسیقی را بنوازد. همچنین جنس بدنه آن نیز از چوب گردو است. اگر قصد تهیه سنتور برای هنرجویان مبتدی را دارید، سنتور مارال یکی از بهترین انتخاب‌ها خواهد بود. قیمت سنتور خوب مارال در اردیبهشت سال ۱۴۰۰، در حدود پانصد هزار تومان است.

 اگر قصد خرید ارگ دارید مقاله بهترین ارگ برای یادگیری را مطالعه نمایید.

۲- سنتور حمید بختیاری کیا مدل تک مهر اکونومی

 

 

یکی دیگر از پیشنهادهای بهترین مارک سنتور برای هنرجویان مبتدی، سنتور حمید بختیاری کیاست. جنس جعبه رزونانس ساز از چوب گردو بوده و کیفیت صدای آن به گونه‌ای است که می‌تواند تا چندین سال پاسخگوی نیاز هنرجو باشد. قیمت سنتور مبتدی حمید بختیاری کیا در اردیبهشت سال ۱۴۰۰ در حدود ۱ میلیون و دویست هزار تومان است.

اگر قصد خرید سه تار دارید مقاله آموزش سه تار مبتدی را مطالعه نمایید.

۳- سنتور استاد صالحی مدل تک مهر دلنوازان

این سنتور از جنس چوب گردو بوده و همین امر موجب می‌شود تا علاوه بر اینکه صدای آن بسیار با کیفیت و دلنشین باشد، بتواند کوک ساز را به خوبی نگه دارد. برای ساخت سیم سفید از آلیاژ کروم هندی و برای ساخت سیم زرد، از آلیاژ مس هندی استفاده شده است. همچنین قیمت سنتور خوب تک مهر دلنوازان از دیگر عواملی است که آن را به گزینه‌ای مناسب برای هنرجویان مبتدی بدل کرده است. قیمت این ساز در اردیبهشت سال ۱۴۰۰ در حدود ۱ میلیون و صد و سی هزار تومان است.

 

سخن پایانی

ساز سنتور یکی از سازهای سنتی ایرانی است که همواره هنرجویان بسیاری به نواختن آن تمایل دارند. نوازندگان مبتدی که قصد دارند به زودی نواختن این ساز را بیاموزند، معمولا به دنبال بهترین مارک سنتور برای خرید هستند و یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایشان انتخاب بهترین نوع این ساز است. در این مقاله تلاش کردیم تا ضمن معرفی بهترین مارک‌ها و سازندگان ساز سنتور، شما را با نکات مهمی آشنا کنیم که می‌توانید با در نظر گرفتن آن‌ها، انتخاب مناسب‌تری داشته باشید و از نواختن سنتور لذت فراوانی ببرید.

همچنین قیمت سنتورهای متنوع را نیز با یکدیگر مقایسه کردیم تا بتوانید محدوده قیمتی ساز مورد نظر خود را بهتر بررسی نمائید.

 

برخی سوالات متداول:

چرا سنتور دارای خاتم کاری و منبت کاری مناسب نیست؟

سنتورهای منبت کاری شده و دارای خاتم کاری، از زیبایی ظاهری زیادی برخوردار هستند اما خوب است بدانید که وجود این طرح‌ها روی بدنه ساز می‌تواند از کیفیت صدای آن به هنگام نواختن بکاهد.

بهترین سازندگان سنتور ایرانی کدام اند؟

یکی از بهترین سازندگان سنتور ایران حبیب سماعی بود که گفته می‌شود بهترین مارک سنتور ایرانی و بی‌نقص‌ترین سنتورها را می‌ساخته است. از دیگر سنتور سازان بنام ایرانی می‌توان به استاد مارکار در جلفای اصفهان، استاد مهدی ناظمی، استاد ابراهیم قنبری و… اشاره کرد.