راهنمای خرید سنتور ، مشخصات سنتور خوب و نحوه انتخاب آن برای افراد مبتدی

سنتور یک ساز سنتی است که اصالتی ایرانی دارد و از زمان‌های بسیار دور تا به امروز در فرهنگ و هنر سرزمین ما نقش مهمی داشته است.برای اینکه بدانید سنتور خوب چی بخرم با ما همراه باشید. البته برای دوره کوتاهی در زمان پادشاهی قاجاریه منزوی گشت اما با تلاش سازندگان و با کمک دستان هنرمند نوازندگان سنتور دوباره جایگاه خود در موسیقی ایرانی را پیدا کرد و نوای آن شنیده شد. امروزه بسیاری از افراد به سازهای سنتی از جمله سنتور علاقه نشان می‌دهند.اولین قدم برای فراگیری هنر موسیقی خرید ساز مورد نظر است.

کسب اطلاعات در مورد ساز، چگونگی ساخت و حتی تاریخچه آن می‌تواند راهنمای خرید سنتور خوب برای شما باشد. ما با پرداختن به ویژگی های سنتور خوب و قیمت آن، به شما کمک خواهیم کرد تا انتخابی مناسب و رضایت بخش داشته باشید.

همه چیز در مورد ساز سنتور

سنتوری سازی با شکلِ هندسی ذوزنقه است و اولین چیزی که نظر را جلب می‌کند، تعداد زیاد سیم‌های آن است. در نواختن سنتور، دست هیچگونه تماسی با سیم‌ها به‌صورت مستقیم ندارد و این ساز با ابزاری به نام مضراب نواخته می‌شوند. سر مضراب، مکانی که با سیم تماس پیدا کرده و تولید صدا می‌کند را با نمد می‌پوشانند تا خش صدا گرفته و نوای نرم‌تر و زیباتری تولید شود.

سنتور در کشور ایران و بخش‌هایی از منطقه بین النهرین (منطقه‌ای بین دو رود دجله و فرات) که همان عراق و سوریه امروزی است، ساخته و گسترش پیدا کرده است. گفته می‌شود که سنتورِ اولیه از سنگ و پوست درخت و با سیم‌هایی از جنس روده بز ساخته شده بود. 

 

گفته می‌شود که سنتور ایرانی ، پدر سازهای مختلفی از جمله، قانون، چنگ، هارپسیکورد، یان کین چینی، سیمبالوم و دالسیمرز آمریکایی و اروپایی است.

 

در مورد انتخاب نام سنتور برای این ساز، برخی معتقدند که سنتور از یک نام یونانی (psalterion) و برخی دیگر آن را در ریشه عربی واژه santir می‌دانند. در بعضی منابع ذکر شده است که نام سنتور، اصالتی ایرانی دارد و به معنای لهجه سریع و یا صد رشته می‌باشد. البته نظریات دیگری هم هست که مدعی می‌شوند این نام از دو واژه سومت و آور گرفته شده که به معنی صدای آور در سومری است.

چنانچه قصد یافتن پاسخ سوال چه ارگی بخریم را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

 

سازهای موسیقی مشابه سنتور از دوره قرون وسطی در سراسر جهان وجود داشته است که هر یک با توجه به اینکه در کدام یک از نقاط جهان و متعلق به چه فرهنگی هستند، اسامی متفاوتی دارند. همچون ارمنستان، چین، یونان، هند و…البته باید خاطر نشان کرد که هر یک از این سازها به شکل‌های متفاوتی نواخته می‌شوند؛ به عنوان مثال سیمبالوم (نسخه اروپای شرقی سنتور) بسیار بزرگ‌تر و رنگین‌تر از سنتور ایرانی است و برای همراهی با موسیقی قومی مجارستان، موسیقی اسلاوی و همچنین موسیقی رومی استفاده می‌شود.

البته سنتور عراقی هم وجود دارد که ذوزنقه‌ای شکل بوده و بدنه‌ای از جنس چوب گردو و همچنین 92 سیم از جنس برنز یا فولاد دارد. این نوع سنتور معمولاً از دو ردیف خرک 12 تایی در دو طرف استفاده می‌کند. نسخه غیراستاندارد سنتور عراقی بیش از دوازده خرک دارد که کار با آن و نواختنش را کمی با مشکل مواجه کرده است.سنتور انواع مختلف و متفاوتی دارد که شامل سنتور سل، لا، سی، کروماتیک، دوازده خرک، چهارده خرک، بأس و… می‌شود. رایج‌ترین سنتور، 9 خرک و هفتاد و دو سیم دارد که به دسته‌های چهار تایی و به طور کلی در هجده دسته تقسیم می‌شود.

این موضوع را در نظر داشته باشید که به طور کلی 25 تن جداگانه در سنتور تولید می‌شود. سنتور توانایی اجرای 12 حالت موسیقی کلاسیک و سنتی فارسی را دارد که اصطلاحاً به هر مجموعه موسیقی کلاسیک فارسی، ردیف می‌گویند.

(چنانچه قصد آشنایی با بهترینهای پن فلوت را دارید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

اجزای سنتور: کشف زبانه های هنری

سنتور دارای جعبه رزونانس بوده که از کلاف، کفه و صفحه تشکیل شده است و این اجزا با چسب به یکدیگر متصل شده‌اند. بین کف و صفحه حدود سه الی هفت پل (خرک) وجود دارد که سازنده تشخیص می‌دهد آن‌ها را در کدام قسمت ساز قرار دهد. بدنه سنتور از چوب‌های مختلفی همچون، گردو، راش، فوفل، آزاد، رزوود و… ساخته می‌شود که چوب گردو رایج‌تر است. روی جعبه دو حفره به شکل گل وجود دارد که تنها برای زیبایی ساز طراحی نشده و وظیفه ایجاد رزونانس در ساز سنتور را دارد.

چگونگی ساخت این جعبه، ضخامت کفه یا صفحه و حتی چگونگی قرارگیری آن‌ها در کیفیت صدای ساز اهمیت بسیار زیادی دارد. البته ضخامت صفحه یا کفه به نوع چوب به کار رفته در جعبه نیز بستگی دارد.

 

(چنانچه قصد خرید گیتار الکتریک برای شروع را دارید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)

یکی دیگر از اجزای ساز شیطانک است، میله‌ای فلزی که در اطراف دو ساق ذوزنقه قرار گرفته و سیم‌های سنتور روی آن قرار می‌گیرد. گوشی ساز نیز قسمتی است که در سمت راست ساز قرار دارد و سیم‌ها به آن منتهی شده و توسط آن کوک می‌شوند. در سمت چپ ساز هم سیم گیر قرار دارد. سیم‌های سنتور به دلیل جنسی که از آن ساخته شده‌اند، به سیم سفید، سیم زرد یا قرمز تقسیم شده‌اند.

سنتور با استفاده از مضراب نواخته می‌شود. مضراب‌ها که میله‌ای شکل و وزن‌دار هستند، بین سه انگشت شست، اشاره و انگشت میانی قرار می‌گیرند. یک سنتور معمولی و رایج ایرانی دارای دو مجموعه خرک (پل) 9 تایی است که حدود سه اکتاو را در اختیار شما قرار می‌دهد. سیم‌های سمت راست از فلز برنج یا مس ساخته شده‌اند، در صورتی که سیم‌های سمت چپ از فولاد ساخته‌شده‌اند. به هر یک از خرک‌ها چهار سیم متصل است که به‌صورت افقی از سمت راست تا چپ سنتور کشیده می‌شود.

 

(چنانچه قصد تهیه فلوت را دارید، مطالعه مقاله انواع فلوت سرخپوستی را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

 

نکات مهم راهنمای خرید سنتور برای یک انتخاب هوشمندانه

یکی از متداول‌ترین دغدغه‌های هنرجویان مبتدی این است که سنتور خوب چه سنتوری است. توجه داشته باشید که انتخاب سنتور با کیفیت، اهمیت بسیار زیادی در ایجاد و حفظ علاقه در شما دارد. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم هنگام خرید سنتور مبتدی، علاوه بر قیمت ساز به موارد زیر نیز توجه داشته باشید:

• یکی از مهم‌ترین مسائل در راهنمای خرید سنتور این نکته است که به عمر چوب گردوی به کار رفته در ساز توجه کنید. چوب هر چه کهنه‌تر و خشک‌تر باشد به این معناست که کیفیت بالاتری دارد.

• توجه داشته باشید که چگونگی گره زدن سیم به سیم گیر بسیار با اهمیت است. این امر در نگاه داشتن کوک سیم‌ها و کیفیت صدا مؤثر است.

• همانطور که می‌دانید، سنتور سازی است که روی پایه یا زمین قرار می‌گیرد و وزن آن به هنگام نواختن برای شما مشکلی ایجاد نمی‌کند. فقط اگر قرار است از پایه یا میز برای قرار دادن سنتور روی آن استفاده کنید، از استحکام و سلامت آن مطمئن شوید. 

(چنانچه قصد آشنایی با بهترین مارک تار ایرانی را دارید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)

• برای تمام سازهایی که در ساخت آن‌ها از چوب استفاده شده است، شرایط خاصی برای نگهداری در آب و هوای متفاوت در نظر گرفته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد حتماً با فروشنده مشورت کنید.

• در راهنمای خرید ساز سنتور حرفه ای باید سنتوری تهیه کنید که جنس سیم‌هایش مرغوب باشد. سیم‌ها حتماً باید دارای چگالی یکسان باشند در غیر این صورت صدای تولید شده با اشکال مواجه می‌شود.

• دقت داشته باشید که صدای بهترین نوع سنتور باید بم کریستالی، زنگ‌دار، کم‌حجم و یکدست باشد.

• سنتور در نت‌های متفاوت می کوک، فا کوک و… تا سی کوک، کوک می‌شود که به ترتیب از صدای بم به زیر می‌رسد. (رایج‌ترین نوع کوک، سل کوک است). برای کوک سنتور، از چکش کوک استفاده می‌شود که معمولاً از جنس پلاستیک، چوب و فلز ساخته می‌شود.

(برای مشاهده لیست آموزشگاه های موسیقی تهران مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم!)

• در راهنمای خرید سنتور باید به برخی نکات ظریف نیز توجه کنید؛ صاف و مسطح بودن صفحه رویی ساز، اضلاع کلاف و بخش‌های دیگر بدنه سنتور باید دقیق باشد. وجود یک انحنای جزئی به سمت بیرون و در مرکز صفحه زیری اهمیت بسیاری دارد.

• برای خرید بهترین سنتور بهترین سنتور ایرانی دقت کنید که چوب گردوی تیره، با راه راست یا فردار عمدتاً از کیفیت بهتری برخوردار است. دقت کنید که برخی چوب‌ها روشن هستند اما با استفاده از مواد خاصی تیره‌تر شده‌اند. به همین دلیل باید با توجه زیادی ساز را بررسی کنید.

از خریدن سازهایی که در طراحی آن‌ها از معرق و منبت و… استفاده شده است، خودداری کنید. این نوع تزئینات بر کیفیت ساز تأثیر منفی می‌گذارند.  

• سازی را خریداری کنید که چند بار کوک شده است و از فروشنده یا سازنده درخواست کنید که ساز را دوباره کوک کند، آن را بنوازید و اطمینان حاصل کنید که ساز می‌تواند کوک را نگاه دارد.

• از انتخاب سازهایی با صدای پرحجم پرهیز کنید، به ویژه اگر قرار است ساز ارزان قیمتی را تهیه کنید؛ زیرا برای پرحجم‌تر کردن صدای ساز تغییراتی در ضخامت جعبه، کف و… داده شده است که در طولانی مدت هم‌ صدا کیفیت خود را از دست می‌دهد و هم به طور کلی خود ساز کارایی لازم را نخواهد داشت.

• هنگام خرید سنتور، کیف مخصوص نگهداری از آن را تهیه کنید تا در زمان جابه‌جایی و حمل، ساز دچار آسیب و ضربه نشود.

• کیفیت ساخت و پرداخت چوب، رنگ و طراحی آن از معیارهای مهم در راهنمای خرید سنتور برای مبتدی است.

• در صورتی که نوازنده مبتدی هستید و به‌تازگی قصد یادگیری سنتور و تهیه بهترین سنتور برای مبتدی را دارید، حتماً با استاد و یا یک فرد حرفه‌ای برای خرید مراجعه کنید. البته اعتماد بر درستی کار سازنده شرط اول است اما برای اطمینان، بهتر است ساز توسط یک فرد ماهر نیز بررسی و نواخته شود.

• وقتی می خواهید ساز سنتور بخرید، این مَثل قدیمی را به خاطر داشته باشید که هیچ ارزانی بی علت نیست. از آنجایی که ساز سنتور در مقایسه با بسیاری از سازهای کلاسیک و مدرن بازار چندان گران نیست، پس بهتر است اول به کیفیت و دوم به قیمت ساز سنتور مبتدی توجه کنید. توجه داشته باشید که با خرید سنتور گران‌تر از سازندگان مورد اعتماد،در واقع عمر و کیفیت هنر خود را گارانتی می‌کنید.

• پیشنهاد ما خرید حضوری ساز و نواختن و بررسی چندین ساز مختلف است اما در صورتی که به هر دلیلی تمایل به خرید حضوری ندارید، حتماً از اعتبار سایت یا فروشگاه اینترنتی مورد نظر اطمینان حاصل کرده و از شرایط خدمات پس از فروش، تعویض، برگشت کالا و یا گارانتی آن مطلع شوید. در ادامه با بهترین مارک سنتور ایرانی آشنا خواهید شد.

(برای آشنایی با تفاوت تار و سه تار مطالعه این مقاله را از دست ندهید!)

قیمت سنتور مبتدی

قیمت بهترین سنتور برای مبتدی وسنتور خوب برای شروع یکی از موارد مهمی است که می‌تواند در انتخاب ساز مناسب توسط هنرجویان تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. به طور کلی پیشنهاد می‌کنیم در خرید اولین سنتور خود به سراغ سازهای گران قیمت نروید؛ زیرا امکان دارد پس از مدتی دریابید که علاقه چندانی به ادامه نوازندگی سنتور ندارید. اما حتی برای شروع یادگیری نیز نیاز به سازی با کیفیت معقول دارید. در ادامه شما را با برخی از محبوب‌ترین مدل‌های سنتور مبتدی و قیمت آن‌ها آشنا می‌کنیم تا بتوانید انتخاب راحت‌تری داشته باشید.

1- سنتور سحرانگیز مدل 2 مهر

این سنتور که در شهر اصفهان ساخته می‌شود، یک سنتور خوب برای شروع است. صفحه رویی، زیرین و همچنین کلاف ساز از جنس چوب گردوی با کیفیت است. گوشی‎‌های این سنتور به دقت طراحی شده‌اند، به گونه‌ای که می‌توانند کوک ساز را به خوبی نگه دارند. این ساز می‌تواند پاسخگوی نیاز هنرجویان مبتدی تا متوسط باشد. قیمت سنتور مبتدی سحرانگیز (در سال 1402) در حدود 3 میلیون و دویست هزار تومان است.

 اگر قصد خرید سه تار را دارید به مقاله معرفی بهترین سه تار های حرفه ای مراجعه نمایید.

2- سنتور عشقی مدل 4 مهر

• جنس بدنه: چوب گردوی آمریکایی
• جنس خرک: چوب گردو
• جنس گوشی کوک: فولاد
• مضراب: دارد
• اقلام همراه: یک هارد کیس و مضراب و جعبه مضراب و آچار کوک
• قیمت سنتور مبتدی عشقی مدل 4 مهر (در اردیبهشت 1400): در حدود 2 میلیون و پانصد هزار تومان ( قیمت جدید موجود نیست.)

 اگر قصد خرید گیتار دارید. به مقاله راهنمای خرید گیتار برای شروع مراجعه نمایید.

3- سنتور پرنیان مدل استاندارد

• جنس بدنه: چوب گردو
• جنس خرک: گردو
• جنس گوشی کوک: استیل
• مضراب: دارد
• سیستم کوک: استاندارد
• نام سازنده: پرنیان
• اقلام همراه: هارد کیس، مضراب، جعبه مضراب و آچار کوک
• قیمت سنتور مبتدی پرنیان مدل استاندارد (در اردیبهشت 1400): در حدود 1 میلیون و صد هزار تومان ( قیمت جدید موجود نیست.)

 

سخن پایانی

ساز سنتور یکی از سازهای اصیل ایرانی است که امروزه جوانان بسیاری به نواختن آن علاقمند هستند. در این مقاله تلاش کردیم شما را با مشخصات سنتور خوب و سنتور خوب برای شروع و سنتور خوب چی بخرم  بیشتر آشنا کردیم. همچنین برای پاسخگویی به سوال “سنتور خوب چه سنتوری است” یا سنتور خوب چی بخرم ، برخی از محبوب‌ترین مدل‌های این ساز را معرفی کردیم تا بتوانید گزینه مناسب‌تری را انتخاب کنید و از نواختن آن لذت ببرید. 

سوالات متداول

1- تفاوت سنتور دو مهر و سه مهر؟

امروزه سنتورهای با یک، دو و یا حتی مهر در بازار وجود دارد که معمولا تفاوت قیمت زیادی نیز با یکدیگر دارند. در گذشته سازندگان سنتور برای نشان دادن میزان رضایت خود از ساز ساخته شده و همچنین کیفیت محصول، از زدن مهر روی ساز استفاده می‌کردند. هر چه تعداد مهرهای حک شده روی یک ساز بیشتر بود، نمایانگر کیفیت بیشتر آن بود. اما از آنجایی که ملاک این مهرگذاری بیشتر کیفیت چوب بدنه ساز است، امکان دارد سنتور دارای یک مهر کیفیت صدای بهتری داشته باشد تا سنتوری با سه مهر. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم تعداد مهر روی ساز را تنها ملاک انتخاب خود قرار ندهید.

۲- سنتور استاندارد چند خرک دارد؟

در حالت استاندارد، سنتور دارای 9 خرک و ۷۲ سیم است که به دسته‌های چهار تایی و به طور کلی در هجده دسته تقسیم می‌شود.

۳- سنتور ساز کجاست؟

سنتور یکی از سازهای سنتی ایرانی است که از زمان‌های بسیار تاکنون مورد توجه هنرجویان و افراد علاقمند به موسیقی بوده است. اگرجه این ساز برای مدت زمان کوتاهی در دوره قاجاریه منزوی شد، اما با تلاش‌های نوازندگان و سازندگان سنتور، بار دیگر جای خود را میان سازهای موسیقی باز کرد.