یکی از دغدغه‌های بیشتر هنرجویان موسیقی، آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پایه است تا بتوانند نت‌ها را به دقت بنوازند و هنگام نواختن قادر باشند ریتم را رعایت کنند. در این مطلب سعی داریم اطلاعات کامل و جامعی در ارتباط با برخی از رایج‌ترین اصطلاحات موسیقی کلاسیک و اصطلاحات موسیقی پاپ در اختیار شما قرار دهیم تا بتوانید به کمک آنها درک عمیق‌تری از اصطلاحات داشته باشید و مهارت نوازندگی خود را تقویت نمائید.
اصطلاحات تخصصی موسیقی در ارکستر
برخی از اصطلاحات موسیقی، زمانی که با آن سر و کار داشته باشید، با گوش شما بسیار آشنا خواهند بود؛ از جمله مواردی نظیر ارکستر، پارتیتور، رپرتوار، سمفونی، سونات، سوئیت و اپرا که این اصطلاحات برای برقراری ارتباط و بیان موارد مختلف میان موسیقی دانان به کار برده میشود. در ادامه به تشریح هر یک از این موارد به صورت کامل خواهیم پرداخت.
ارکستر
زمانی که مجموعه‌ای از افراد مختلف و سازها در کنار یکدیگر به اجرای قطعات موسیقی می‌پردازند، آنها را با نام ارکستر مورد خطاب قرار میدهند. همانطور که گفته شد، ارکستر یک مجموعه است و مسلماً هر مجموعه‌ای نیاز به هماهنگی دارد. وظیفه رهبری و هماهنگی ارکستر بر عهده رهبر ارکستر قرار دارد.
چنانچه قصد یادگیری هنگ درام را دارید، مطالعه مقاله هنگ درام چیست را از دست ندهید.
اگر به دنبال خرید یک پیانوی مناسب برای شروع یادگیری آن هستید، مقاله راهنمای خرید پیانو برای مبتدی را از دست ندهید.
پارتیتور
اگر به اجرای یک ارکستر دقت کرده باشید، به هنگام اجرا رهبر ارکستر به صفحاتی (نت نویسی) نگاه کرده و بر طبق آنها به رهبری ارکستر می‌پردازد. در این صفحات تمامی نت‌هایی که توسط همه اعضاء ارکستر اجرا میشوند، قرار داده شده است. به هنگام اجرای کنسرت توسط نوازندگان، به مانند رهبر ارکستر که دارای پارتیتور است، در جلوی هر یک از نوازندگان نیز صفحاتی قرار گرفته است. نوازندگان با کمک گرفتن از این صفحات به اجرای قطعات مختلف در کنسرت‌ها می‌پردازند.
اگر از خود می‌پرسید که سنتور خوب چی بخرم ، مطالعه مقاله آن را از دست ندهید.
این صفحات، تمامی نتهای قطعاتی را که در کنسرت مورد اجرا قرار می‌گیرند، در دل خود جای داده‌اند. علاوه بر قطعات مورد اجرا، قطعاتی برای رزرو و زمانی که نیاز به قطعه‌ای جدید باشد، نیز قرار داده شده است.
سمفونی
یکی از اصطلاحات موسیقی که از بستر موسیقی کلاسیک برخاسته، سمفونی نام دارد. در شکل گیری سمفونی افراد بسیار شناخته شده‌ای به مانند موت زارت، بتهوون و هایدن تأثیر گذار بوده‌اند. برای توضیح اینکه سمفونی چیست، باید گفت که هر سمفونی از چند موومان تشکیل شده است. موومان به بخشهای مجزا گفته میشود. همانطور که هر سمفونی از چند موومان تشکیل شده است، میتوان گفت که هر سمفونی دارای فرمی چهار بخشی (متشکل از چهار موومان) است که با نام سونات شناخته میشود.
سونات
به قطعه‌هایی از موسیقی که برای یک یا گروهی کوچک از سازها نوشته میشوند، سونات می‌گویند.
پیانو انتخاب شماست؟ قبل از خرید آن حتما مقاله بهترین مارک پیانو را مطالعه کنید.
سوئیت
اصطلاح بعدی که در ارکستر مورد استفاده قرار می‌گیرد، سوئیت است. سوئیت‌ها یکی از قدیمی‌ترین فرم‌های موسیقی بوده که متشکل از موومان‌های رقص هستند. شکل سوئیت‌ها در دوره‌های زمانی مختلف دست خوش تغییر قرار گرفته است. تغییرات و اصلاحات سوئیت‌ها از قرن شانزدهم که شکل کلی خود را پیدا کردند، شروع شد.
در قرن هفدهم، هجدهم، نوزدهم و ابتدای قرن بیستم تغییرات مختلفی در سوئیت‌ها به وجود آمده است. در ابتدا سوئیت‌ها از دو موومان رقص که اولی ملایم و معتدل و دومی سریع و پر نشاط بودند، تشکیل شده بود. سپس برای ساخت سوئیت از چهار موومان آلماند، کورانت، ساراباند و ژیگ استفاده شد. سوئیت بالاترین درجه کمال خود را در قرن نوزدهم و توسط باخ پیدا کرد؛ همانطور که مشخص است در طی دوره‌های زمانی مختلف سوئیت‌ها رفته به رفته کامل‌تر شدند.
اپرا
اپرا اصطلاحی دیگری است که همه با آن آشنا هستند. به نمایش‌هایی که دارای آواز بوده و با ارکستر همراه میشوند، اپرا گفته میشود.
انتخاب شما سنتور است؟ پس مقاله آشنایی با بهترین سنتور را از دست ندهید.
اصطلاحات موسیقی رایج در تئوری موسیقی
در تئوری موسیقی برخی از اصطلاحات بسیار پر کاربرد هستند. از جمله برخی از این اصطلاحات میتوان به مواردی نظیر ریتم، گام و خطوط حامل اشاره کرد. در ادامه به اختصار به توضیح هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.
اگر دوست دارید قبل از شروع یک ساز با موسیقی بیشتر آشنا شوید مقاله بهترین کتاب تئوری موسیقی به شما پیشنهادهای خوبی می‌کند.
ریتم
عاملی که باعث میشود تا ملودی موسیقی گوش نوازی داشته باشد، ریتم نامیده میشود. به اصطلاح دیگر توالی ضربه‌های آهنگ برای وزن بخشیدن به موسیقی را ریتم می‌نامند.
گام
اصطلاح بعدی که نوبت به بررسی آن رسیده، گام است. زمانی که چند نت بر اساس ارتفاع و به صورت متوالی مرتب شده‌اند، به توالی آنها گام گفته میشود.
اگر ساز انتخابی شما ویولن است، قبل از خرید مقاله بهترین برند ویولن را مطالعه کنید.
خطوط حامل
خطوط حامل به 5 خط موازی که علائم و نشانه‌ها با قرار گرفتن بر روی آنها معنا دار میشوند، گفته میشود. شما می‌توانید این خطوط را به صورت خطوطی با فواصل یکسان در تمامی صفحات موسیقی مشاهده کنید. این خطوط مواردی نظیر نت‌ها، سکوت‌ها و خطوط اتصالی را به یکدیگر متصل می‌کنند.
اصطلاح خط اتصال چیست و چگونه نواخته میشود؟
به خطوطی که برای اتصال صدای نتهای غیر هم‌صدا به یکدیگر در بالا یا پایین یک یا چند نت کشیده میشوند، خطوط اتصال می‌گویند. برای اجرای نت‌هایی که از طریق خطوط اتصال به یکدیگر متصل شده‌اند، باید در سازهای بادی از یک نفس و دیگر سازها از یک آرشه استفاده شود.
اگر برای یادگیری موسیقی به آموزشگاه نیاز دارید مقاله بهترین کلاس های موسیقی تهران را از دست ندهید.
اصطلاحات موسیقی در سازهای زهی، مضرابی و کوبه‌ای
ترمولو
زمانی که یک نت به صورت پشت سر هم اجرا میشود، اصطلاح ترمولو قابل استفاده است. در سازهای مضرابی و کوبه‌ای، به اجرای نتهای کشیده به صورت ریز و در سازهای زهی به اجرای نت کشیده به صورت چنگ، دولاچنگ و سه‌لاچنگ ترمولو گفته میشود.
اگر میخواهید با برند های خوب تلوزیون آشنا شوید، مقاله تلویزیون چی بخرم را مطالعه نمایید.
تریل (غلت)
تریل یا غلت نشانه‌ای است که اگر بر روی یک نت قرار بگیرد، نت و نت بالاترش به صورت نسبتاً تند و به اندازه نت اصلی اجرا میشوند.
تمپو
یکی دیگر از اصطلاحات موسیقی تمپو است که این اصطلاح به سرعت اجرای یک قطعه موسیقی گفته میشود. این سرعت می‌تواند از خیلی کند تا بسیار تند متنوع باشد.
برای آشنایی بیشتر با ساز کوبه ای مقاله انواع سازهای کوبه ای را از دست ندهید.
اصطلاحات موسیقی در گروه‌های کر و آواز
از جمله اصطلاحات موسیقی که در بین گروه‌های کر و آواز مورد استفاده قرار می‌گیرند، میتوان به مواردی نظیر آکاپلا، تنور، رکوئیم یا مس رکوئیم، سوپرانو و باس اشاره کرد که در ادامه آنها را به شما معرفی خواهیم کرد.
آکاپلا
اولین اصطلاح که مورد بررسی قرار خواهد گرفت، آکاپلا است، این اصطلاح به موسیقی کرال بدون همراهی ساز گفته میشود که برای آواز گروهی نوشته شده است.
تنور
اگر از خود می‌پرسید که اصطلاح تنور چیست، باید گفت که تنور نام بازه‌ای از صدا و گونه‌ای صدای مردانه در اپرا است. به زیرترین صدای مردانه قابل اجرا تنور گفته میشود. اگر بخواهیم به صورت تخصصی‌تر به بررسی این اصطلاح بپردازیم، میتوان دامنه این صدا را بر اساس کلید سل، از نت دو زیر خط اول تا دو بالای خط پنجم دانست.
اگر میخواهید با برند های ایرانی لوازم خانگی آشنا شوید به مقاله برند ایستکول مراجعه نمایید.
رکوئیسم (مس رکوئیم)
رکوئیسم یا مس رکوئیم با نام موسیقی مردگان نیز شناخته میشود. این موسیقی در کلیسای کاتولیک مورد استفاده قرار می‌گرفته و به وسیله گروه کر اجرا میشود.
اگر میخواهید برای خرید غذا ساز اقدام کنید، قبل از آن مقاله بهترین غذا ساز 2023 را مطالعه نمایید.
سوپرانو
سوپرانو بازه‌ای از صدا در موسیقی و گونه‌ای از صدای زیر زنانه است و در مقابل سوپرانو، باس قرار می‌گیرد. باس بازه ای از صدا در موسیقی و گونه‌ای از صدای بم است.
هر یک از زمینه‌های موسیقی دارای اصطلاحات خاصی هستند. در ادامه به بررسی اصطلاحاتی از موسیقی مانند آرپژ، آکورد، اوکتاو، اوتور و پاساژ خواهیم پرداخت. آشنایی با این اصطلاحات موسیقی برای افرادی که قصد دارند وارد عرضه موسیقی شوند، بسیار مهم خواهد بود.
آرپژ
آرپژ اصطلاحی فرانسوی است و این اصطلاح زمانی به کاربرده میشود که به‌وسیله انواع مختلف ساز نت‌ها به‌صورت متوالی اجرا میشوند.
آکورد
معنی این اصطلاح هماهنگی است. اگر بخواهیم به عبارت ساده به بررسی معنای آکورد بپردازیم، میتوان گفت به ترکیبی از نت‌ها که به صورت هماهنگ با یکدیگر مورد اجرا قرار می‌گیرند، آکورد گفته میشود.
اکتاو
یکی از سوالات رایج هنرجویان این است که اکتاو چیست؟ اکتاو در موسیقی نشانگر نتهای موسیقی (8 نت) است. این 8 نت که دامنه هر ساز را تشکیل میدهند در اصطلاح اکتاو نامیده میشوند.
اگر در نواختن سه تار مبتدی هستید مقاله آموزش سه تار مو به مو را حتما ببینید.
اورتور
در موسیقی، منظور از اورتور قطعه‌ای است که به عنوان مقدمه برای اجراهایی با مضمون دراماتیک اجرا میشود. همانطور که گفته شد این قطعه قبل از شروع نمایش اجرا میشود.
پاساژ
این اصطلاح دارای ریشه‌ای فرانسوی بوده و معنای آن گذر کردن است؛ این اصطلاح در ریتم به بخشی از ترانه گفته میشود که دو بخش ترانه از طریق آن به یکدیگر متصل میشوند.
بمل
به عملی که صدای نت‌ها را نیم پرده بم‌تر می‌کند بمل گفته میشود. این عمل، مقابل دیز قرار دارد.
تم
موضوعی که از طریق آن یک اثر هنری روایت میشود را تم می‌نامند. اگر بخواهیم به صورت دیگری بیان کنیم، میتوان گفت ساختاری که موسیقی بر اساس آن بنا میشود، تم نام دارد.
تتراکورد
تتراکورد به ترکیبی از چهار نت پی در پی گفته میشود. تتراکورد با نام دانگ نیز شناخته میشود. فاصله نت‌ها در تتراکورد یک چهارم فاصله درست در نظر گرفته شده است.
دیاپازون
دیاپازون یک ابزار به شمار می‌رود که برای ایجاد فاصله میان نت‌ها در یک اکتاو مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کار برای بیان زیر و بم آواها استفاده میشود.
مترونوم
یکی از اصطلاحات موسیقی که در همه شکلهای موسیقی با آن سر و کار دارید مترونوم است. اگر به دنبال ابزاری هستید که با استفاده از آن ریتم را به افراد مختلف آموزش دهید، مترونوم وسیله‌ای بسیار مناسبی خواهد بود. این وسیله تمامی ضرب‌ها را در قالب صدای تیک‌تاکی اجرا می‌کند.
سوناتا
قطعه‌ای که برای گروهی کوچک از سازها نوشته میشود را با نام سوناتا می‌شناسند.
فرم
به قالب، ساختار یا شکل یک قطعه فرم گفته میشود. کارایی فرم، توصیف یک قطعه از طریق تقسیم بندی آن به قطعه‌های کوچک است.
کانن
معنی این واژه قاعده و قانون است. کانن به روشی از آهنگ‌سازی گفته شده که بر اساس قوانین تقلید پایه گذاری شده است. از جمله انواع مختلف کانن میتوان به مواردی نظیر کانن دو صدایی، کانن چهارم و پنجم، کانن معکوس، کانن افزایشی، کانن کاهشی، کانن قهقرایی و کانن مدور اشاره کرد.
گام
زمانی که چند نت با یکدیگر توالی داشته باشند، گام در موسیقی نامیده میشوند. این توالی می‌تواند بالا رونده یا پایین رونده باشد. این نتهای متوالی، به ترتیب ارتفاع مرتب میشوند.
کنت رپوئن
کنت رپوئن در لغت به معنای نقطه در مقابله نقطه و در موسیقی به معنای نت در مقابل نت است. در گام روند مورد نظر روند عمودی بود اما در اینجا روند، روندی افقی است. نت‌هایی که با هم نواخته میشوند، به طور کلی از یکدیگر مستقل هستند.
سخن پایانی
در این مطلب تلاش بر آن بود تا شما عزیزان با مواردی نظیر اصطلاحات نت موسیقی و سایر اصطلاحات تخصصی موسیقی چه اصطلاحات موسیقی پاپ و چه اصطلاحات موسیقی کلاسیک آشنا شوید. اصطلاحاتی که در ارتباط با موسیقی مورد بررسی قرار گرفتند، گوشه کوچکی از اصطلاحات موجود بودند. شما می‌توانید با اندکی تلاش بیشتر، اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید و مهارت نوازندگی خود را بیش از پیش تقویت کنید.
برخی سوالات متداول:
سمفونی در اصطلاحات موسیقی به چه معناست؟
هر سمفونی از چند موومان تشکیل شده است. موومان به بخشهای مجزا گفته میشود. همانطور که هر سمفونی از چند موومان تشکیل شده است، میتوان گفت که هر سمفونی دارای فرمی چهار بخشی (متشکل از چهار موومان) است که با نام سونات شناخته میشود.
اکتاو در اصطلاحات موسیقی چه معنایی دارد؟
اکتاو در موسیقی نشانگر نتهای موسیقی (8 نت) است. این 8 نت که دامنه هر ساز را تشکیل میدهند در اصطلاح اکتاو نامیده میشوند.
یادگیری اصطلاحات موسیقی برای کسی که تازه کاره خیلی سخته .
با تلاش تمرین اصطلاحات موسیقی پاپ و اصطلاحات موسیقی کلاسیک رو به راحتی یاد خواهید گرفت .