در موسیقی سنتی ایرانی آلات موسیقی بسیار گسترده‌ای وجود دارند. هر یک از این آلات موسیقی ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارا هستند. یکی از سازهای زهی ایرانی که صدایی بسیار خوبی دارد و به سبب همین صدای زیبا در دل بسیاری از مردم جای گرفته، تار است. اگر به دنبال خرید تار برای شروع یادگیری آن هستید و آگاهی از بهترین نوع تار و بهترین مارک تار ندارید، با مطالعه این مطلب می‌توانید در تمامی این زمینه‌ها اطلاعاتی کامل و جامع را کسب کنید. علاوه بر مطالب بیان شده، در این مقاله نکات خرید تار خوب و راهنمای خرید تار پرداخته خواهد شد.
اگر ساز انتخابی شما ویولن است، قبل از انتخاب برند آن مقاله بهترین برند های ویولن را بخوانید.
انواع ساز تار
ساز تار بر چند اساس تقسیم بندی میشود که عبارتند از نوع کاربرد، سازنده و منطقه. هر کدام از این دسته بندی ها ویژگی‌های خاص خود را دارند.
انواع تار ساز بر اساس کاربرد:
1. تار کنسرتی
این نوع تار برای اجراهای زنده و کنسرت‌ها استفاده میشود. سازندگان این تارها توجه ویژه‌ای به کیفیت صدا و جزئیات ساخت دارند تا صدایی شفاف و قدرتمند تولید کنند. تارهای کنسرتی معمولاً از مواد اولیهٔ با کیفیت بالا ساخته می‌شوند و قیمت بالاتری نسبت به سایر انواع تار دارند.
2. تار آموزشی یا مشقی
تارهای آموزشی برای افرادی که تازه شروع به یادگیری تار کرده‌اند، طراحی شده‌اند. این نوع تارها قیمت مناسب‌تری دارند و ساخت آنها به گونه‌ای است که یادگیری را برای مبتدیان آسان‌تر می‌کند. صدای این تارها نیز معمولاً قابل قبول است اما به اندازهٔ تارهای کنسرتی شفاف و قدرتمند نیست.
3. تار سفارشی یا حرفه ای
تارهای سفارشی به درخواست و مشخصات خاص نوازنده ساخته می‌شوند. این نوع تارها می‌توانند ویژگی‌ها و تنظیمات خاصی داشته باشند که نوازنده برای سبک و سلیقهٔ خود نیاز دارد. معمولاً نوازندگان حرفه‌ای از این نوع تارها استفاده می‌کنند.
انواع ساز تار بر اساس منطقه:
1. تار ایرانی
تار ایرانی معمول‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع تار است که در موسیقی سنتی ایران استفاده میشود. این نوع تار دارای شش سیم است که به دو دسته سه‌تایی تقسیم می‌شوند. بدنه آن از چوب گردو ساخته شده و کاسهٔ آن نیز از چوب توت است. صدای تار ایرانی بسیار گرم و دلنشین است و به همین دلیل در موسیقی کلاسیک ایرانی بسیار محبوب است.
2. تار آذری
تار آذری یا تار قفقازی، نوعی تار است که در مناطق شمال غربی ایران و جمهوری آذربایجان رایج است. این نوع تار دارای یازده سیم است که به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. بدنهٔ آن نیز معمولاً از چوب گردو ساخته میشود، اما تفاوت‌هایی در ساختار و صدای آن نسبت به تار ایرانی وجود دارد. صدای تار آذری تیزتر و روشن‌تر است و به همین دلیل در موسیقی آذری و قفقازی بسیار محبوب است.
3. تار اصفهان
تار اصفهان یکی دیگر از انواع تار است که تفاوت‌های جزئی با تار ایرانی دارد. این نوع تار نیز دارای شش سیم است، اما صدای آن کمی شفاف‌تر و واضح‌تر است. سازندگان تار اصفهان به جزئیات ساخت و تنظیم ساز توجه ویژه‌ای دارند و به همین دلیل این نوع تار در بین نوازندگان حرفه‌ای بسیار محبوب است.
بهترین نوع ساز تار
انتخاب بهترین نوع ساز تار تا حد زیادی به سلیقه و نیاز نوازنده بستگی دارد. با این حال، از نظر کیفیت صدا و ساخت، تار ایرانی به دلیل صدای گرم و گیرای خود و همچنین سازگاری بالا با موسیقی سنتی ایرانی، یکی از بهترین گزینه‌ها محسوب میشود. این نوع تار با توجه به استانداردهای ساخت بالا و استفاده از مواد اولیهٔ با کیفیت، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در بین نوازندگان حرفه‌ای و علاقه‌مندان به موسیقی سنتی ایران کسب کند.
انواع ساز تار بر اساس سازنده:
1. تار یحیی
یحیی خان یکی از معروف‌ترین سازندگان تار در ایران است. تارهای ساخته شده توسط یحیی خان به خاطر کیفیت بالا و صدای بی‌نظیرشان مشهور هستند. این تارها به دلیل جزئیات دقیق در ساخت و تنظیم، بسیار مورد توجه نوازندگان حرفه‌ای قرار می‌گیرند.
2. تار صادق‌پور
صادق‌پور نیز یکی دیگر از سازندگان مشهور تار است که تارهای با کیفیت و صدای بسیار خوبی تولید می‌کند. تارهای ساخته شده توسط صادق‌پور معمولاً دارای طراحی زیبا و دقیق هستند و برای اجراهای حرفه‌ای مناسب هستند.
3. تار قنبری مهر
حسن قنبری مهر یکی از برجسته‌ترین سازندگان تار در ایران است که تارهای او به خاطر صدای شفاف و ساختار مقاوم‌شان شناخته می‌شوند. تارهای قنبری‌مهر به ویژه برای نوازندگان حرفه‌ای و کنسرت‌ها بسیار محبوب هستند.
4. تار نریمان
نریمان نیز یکی از نام‌های بزرگ در عرصهٔ سازندگان تار است. تارهای ساخته شده توسط نریمان به دلیل کیفیت بالا و توجه به جزئیات در ساخت، صدای بسیار خوبی دارند و در بین نوازندگان محبوب هستند.
5. تار همایونی
تار همایونی به نام استاد همایون خرم، یکی از نوازندگان برجستهٔ تار، نامگذاری شده است. این نوع تار دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از سایر انواع تار متمایز می‌کند. بدنهٔ این تار از چوب‌های با کیفیت و با دقت بالا ساخته شده و صدای آن بسیار شفاف و دلنشین است.
چنانچه قصد یادگیری گیتار را دارید قبل از خرید، مطالعه مقاله راهنمای خرید گیتار را از دست ندهید.
برای آشنایی با ساز هنگ درام مقاله معرفی هنگ درام را از دست ندهید.
قبل از خرید ویولن حتما مقاله برای شروع چه ویولنی بخریم را مطالعه کنید.
معرفی اجزای تار
تار پس از تغییر ظاهری که داشت، امروزه از اجزای مختلفی تشکیل شده است. از جمله این اجزا می‌توان به مواردی نظیر گوشی‌ها، سر پنجه تار، سیم‌های تار، خرک، سیم گیر، پرده‌ها، کاسه تار و دسته اشاره کرد. هر یک از این اجزا برای اینکه بهترین کیفیت ممکن را داشته باشند، باید از ویژگی‌های خاصی برخوردار باشند. در ادامه مقاله راهنمای خرید تار، به بررسی تک به تک اجزای ساز تار و ارائه توضیحاتی در ارتباط با هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
- گوشی های تار
اگر به بالای تار توجه کنید، قسمتی را مشاهده می‌کنید که بخشی از آن به سیم متصل و قسمت دیگری از آن نیز به بدنه متصل است. گوشی‌ها در تار و سایر سازهای زهی، وظیفه کوک ساز را بر عهده دارند. برای کوک کردن سازها از طریق گوشی، باید از سفت کردن و شل کردن گوشی‌ها استفاده کرد. با این کار می‌توان بسامد صدایی سیم‌ها را تغییر داد.
- سر پنجه تار
سر پنجه های تار یا به عبارت دیگر جعبه کوک، در بالای دسته قرار می‌گیرد. شش گوشی بر روی این بخش قرار گرفته‌اند. جنس سر پنجه تار هم از جنس بدنه تار است. امروزه این قسمت از تار به سه صورت سر پنجه کلاسیک، سرپنجه ویالونی و سر پنجه طاووسی تولید و بر روی تارها تعبیه می‌شوند.
می خواهید با کتاب وارد دنیای موسیقی شوید؟ مقاله بهترین کتاب تئوری موسیقی به شما کمک می کند.
اگر در نواختن گیتار مبتدی هستید، برای انتخاب یک گیتار خوب از مقاله بهترین گیتار برای شروع کمک بگیرید.
- سرپنجه‌های کلاسیک، سرپنجه‌های رایج و مرسومی هستند که بر روی تارها قرار می‌گیرند. کار با این نوع از سر پنجه‌ها برای افراد مبتدی سخت خواهد بود.
- سرپنجه‌های ویالونی از نظر طراحی و ظاهر با نوع کلاسیک متفاوت هستند. طراحی ظاهری این نوع از سر پنجه‌ها، به گونه‌ای است که سه گوشی در هر طرف سر پنجه قرار می‌گیرند.
- سر پنجه طاووسی از نظر ظاهر نسبت به سایر سر پنجه‌ها دارای ظاهری متفاوت و جذاب‌تر است. این سر پنجه‌ها، با نام سر پنجه‌های پیچی نیز شناخته می‌شوند.
برای یادگیری سه تار می توانید از مقاله آموزش سه تار مبتدی استفاده کنید.
تار و سه تار دو ساز سنتی ایران هستند که به نظر میاید بسیار شبیه هم باشند. اما این دو ساز تفاوت هایی دارند که در مقاله فرق تار و سه تار به آنها اشاره شده است.
- سیم های تار
همان‌طور که به آن اشاره شد، تار دارای 6 سیم است. برای توصیف این سیم‌ها به طور کلی می‌توان گفت که تمامی آنها از جنس فلز هستند. سیم‌های اول و دوم، سیم‌های سفید بوده و این سیم‌ها از جنس فولاد ساخته می‌شوند. این دو سیم نازک‌ترین سیم‌های تار هستند. سیم‌های سوم و چهارم، سیم‌های زرد هستند. این سیم‌ها از جنس برنج تولید می‌شوند. سیم پنجم به مانند سیم اول و دوم از جنس فولاد ساخته میشود. تفاوت این سیم با دو سیم اول در قطر آنها است. سیم ششم به مانند سیم‌های سوم و چهارم از برنج ساخته میشود.
اگر بخواهیم این سیم‌ها را از نظر قطر به صورت صعودی دسته بندی کنیم، می‌توان گفت دو سیم اول کم‌ترین ضخامت را دارا هستند. پس از این سیم‌ها، سیم‌های سوم و چهارم و در آخر سیم‌های پنجم و ششم ضخیم‌ترین سیم‌ها هستند.
- خرک تار
خرک در تار وظیفه انتقال صدا را بر عهده دارد. این وسیله، صدا را از سیم‌ها به صفحه و سپس به کاسه منتقل می‌کند. به طور معمول خرک قطعه‌ای است به طول 2 تا 5 سانتی متر؛ خرک دارای دو پایه بوده که از طریق آنها بر روی رویه کاسه که از جنس پوست است، قرار می‌گیرد.
اگر برای یادگیری ساز به دنبال یک آموزشگاه خوب هستید، مقاله بهترین آموزشگاه موسیقی تهران به شما کمک می کند.
قبل از یادگیری ساز باید مبانی آن را یاد بگیرید. مقاله اصطلاحات موسیقی به شما کمک می کند با اصطلاحات خاص آشنا شوید.
- سیم گیر
سیم گیر قطعه‌ای است که در انتهای تار قرار می‌گیرد. همان‌طور که در توضیحات گوشی به آن اشاره شد، گوشی‌ها وظیفه نگه داشتن سیم‌ها در بالای دسته را بر عهده دارند. سیم گیر نیز مانند گوشی‌ها وظیفه نگهداری سیم‌ها را در انتهای تار بر عهده دارد.
- پرده ها
همان‌طور که حتماً مشاهده کرده‌اید، قسمت‌هایی بر روی دسته تار قرار دارند که به صورت عرضی دسته تار را تقسیم بندی می‌کنند. زمانی که فرد قصد نواختن تار را دارد، بر طبق نت مورد انتظار خود به هنگام ضربه زدن بر روی سیم‌ها، انگشتان خود را بر روی پرده مورد نظر قرار می‌دهد. به هنگام خرید تار باید صدای پرده‌ها را به خوبی مورد بررسی قرار داد.
- کاسه تار
کاسه ساز قسمت اصلی تار به حساب می‌آید. این قسمت از تار، بخشی است که در تولید صدا اصلی‌ترین نقش را دارد. خود کاسه از دو قسمت تشکیل شده که قسمت بزرگ‌تر را نقاره و قسمت کوچک‌تر را کاسه می‌نامند. برای این که ساز، سازی مناسب باشد باید این دو قسمت با یکدیگر تناسب کافی داشته باشند. در ارتباط با کاسه تار باید به برخی موارد توجه بسیاری کرد.تقریباً مهم‌ترین مورد در ارتباط با کاسه تار، جنس بدنه آن است.
چوب بدنه باید به صورت کامل خشک شده باشد تا صدایی مناسب و رسا را در اختیار شما قرار دهد. معمولاً جنس کاسه تار از چوب درخت توت است.
- دسته تار
دسته تار قسمتی چوبی و لوله شکل است که تقریباً دارای طولی 50 سانتی متری است. در قسمت جلویی دسته، سیم‌های تار به همراه پرده‌ها قرار گرفته‌اند. قسمت پشتی این بخش برای نگه داشتن قسمت بالایی و جا به جایی دست برای پرده گیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. روی دسته ساز باید به صورت صاف ساخته شده باشد تا صدای با کیفیتی در اختیار شما قرار بگیرد.
در مقاله بهترین مارک سنتور با بهترین سنتور و روش انتخاب آن آشنا شوید.
اگر نمی دانید چه سازی برای شما مناسب است، ما در مقاله چه سازی مناسب من است به شما کمک می کنیم یک ساز مناسب انتخاب کنید.
نکات مهم هنگام خرید تار
اگر بخواهیم به صورت کلی و صریح به بررسی نکاتی که در خرید بهترین مارک تار ایرانی (و غیر ایرانی) باید مورد توجه قرار بگیرند بپردازیم، برخی از موارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم را می‌توان کلیدی‌ترین ویژگی‌ها در نظر گرفت. بر اساس راهنمای خرید تار می‌توان گفت:
- هنگام انتخاب و خرید یک تار خوب باید نوع و جنس چوبی که بدنه تار از آن ساخته شده است به عنوان اصلی‌ترین گزینه در نظر گرفته شود. جنس چوب تار باید سفت بوده و به خوبی خشک شده باشد. معمولاً بدنه تار از چوب با جنس گردو و یا توت ساخته میشود.
- همان‌طور که بیان شد کاسه تار از دو قسمت ساخته شده و این دو قسمت به یکدیگر متصل می‌شوند. محل اتصال این دو قسمت باید بدون مشکل (ترک) باشد.
- قسمت دیگری که باید به خوبی به آن توجه شود، محل اتصال دسته و کاسه است. در این قسمت اگر ترکی وجود داشته باشد یا اتصال به خوبی انجام نگرفته باشد، خرید محصول مورد نظر برای شما مناسب نیست.
- وزن ساز اگر بالا باشد، به هنگام نگه داشتن آن نوازنده را آزرده خواهد کرد. پس ساز را در دست بگیرید و ببینید وزن آن برای شما چطور است.
- کیفیت سیم‌ها و قطر آنها باید به گونه‌ای باشند که بتوانند صدای مناسبی را از خود منتشر کنند و در کنار داشتن صدایی مناسب نباید به هنگام نواختن پاره شوند.
- برای داشتن صدایی دل نشین و ظاهری زیبا باید روی کاسه تار از جنس پوست شکم بره باشد.
- داشتن خرکی از جنس استخوان، پرده‌هایی از جنس پلاستیک و یا روده از جمله ویژگی‌هایی است که یک تار خوب باید داشته باشد.
- انتخاب سازنده‌ای معتبر و با تجربه می‌تواند تضمین‌کننده کیفیت ساز باشد. تحقیق و بررسی نظرات دیگران درباره سازندگان مختلف می‌تواند به شما در انتخاب درست کمک کند.
- قیمت ساز تار می‌تواند بسته به کیفیت و برند آن متفاوت باشد. بهتر است بودجه خود را مشخص کنید و سپس در محدوده قیمتی مورد نظر به دنبال ساز با کیفیت بگردید. به یاد داشته باشید که کیفیت همیشه مهم‌تر از قیمت است.
- برخی سازندگان و فروشندگان معتبر ممکن است برای سازهای خود تضمین و گارانتی ارائه دهند. این می‌تواند به شما اطمینان بیشتری در خرید بدهد و در صورت بروز مشکلات احتمالی، امکان بازگشت و تعمیر ساز وجود دارد.
- اگر در زمینه خرید ساز تار تجربه ندارید، مشاوره با نوازندگان حرفه‌ای و اساتید موسیقی می‌تواند بسیار مفید باشد. آنها می‌توانند با توجه به تجربه و دانش خود، شما را در انتخاب بهترین ساز راهنمایی کنند.
اگر به سازهای کوبه ای علاقه دارید در مقاله انواع سازهای کوبه ای با آنها آشنا شوید.
سخن پایانی
در این مطلب تلاش بر آن بوده، شما اطلاعاتی کامل در ارتباط با تار، تاریخچه تار، معروف ترین سازندگان تار، ویژگی‌هایی که به هنگام خرید تار باید به آنها توجه کرد، به دست آورید. پس به یاد داشته باشید که با توجه به نکاتی که در راهنمای خرید تار خوب به آنها اشاره کردیم، هنگام خرید تار برای شروع یادگیری خرید تارهایی با کیفیت بسیار بالا و بالطبع قیمت بالا ضرورتی وجود ندارد و شما می‌توانید تارهایی با کیفیت متوسط و مناسب با قیمتی مناسب را تهیه و استفاده کنید.
برخی سوالات متداول:
1 در راهنمای خرید تار بهتر است جنس روی کاسه تار چه باشد؟
برای داشتن صدایی دل نشین و ظاهری زیبا باید روی کاسه تار از جنس پوست شکم بره باشد.
2 نکته مهم هنگام خرید تار خوب چیست؟
هنگام انتخاب و خرید یک تار خوب باید نوع و جنس چوبی که بدنه تار از آن ساخته شده است به عنوان اصلی‌ترین گزینه در نظر گرفته شود. جنس چوب تار باید سفت بوده و به خوبی خشک شده باشد. معمولاً بدنه تار از چوب با جنس گردو و یا توت ساخته میشود.
از کجا بفهمم تار خوب میخرم؟
در مقاله راهنما خرید تار برای شما توضیح داده شد.
در هنگام خرید بهتر است یک شخص کار بلد را کنار خود داشته باشید.
موفق باشید